De patstelling van persoonlijke keuzes in je leven

“Je studententijd is je mooiste tijd”, werd er altijd gezegd. Dus als het even kan moet je die vooral niet overslaan. Dat was bij mij wel bijna het geval geweest. Cijfers zijn en waren niet mijn ding en mijn rapporten op de middelbare school daardoor niet om over naar huis te schrijven. Zo mocht ik van 3VWO direct door naar 4MAVO. Gelukkig was een mbo-diploma in die tijd nog wel wat waard (ik pleit voor de oude, degelijke mbo van de tachtiger jaren, waar je echt wat leerde en een baan mee kon vinden) en ik had met mijn MEAO-secretarieel zelfs steno in Nederlands, Engels, Duits én Frans geleerd, hetgeen indrukwekkend werd gevonden, mijn gelukje. Mijn eerste serieuze kantoorbaan was in Düsseldorf. Toen was ik 19 jaar oud. Een werkend leven beviel me goed, ik woonde – net als studenten – op mezelf, en verdiende prima, dus wat wilde ik nog meer?

Maar wat gebeurde er in die tijd? Ik leerde een Nederlandse student kennen. Zo’n echte student van de Universiteit. Uit Groningen en dus ook lid van het Groninger Studentencorps. Hij heeft er altijd op gehamerd dat ik echt moest gaan studeren. Je mooiste tijd! En zo geschiedde, tot ergernis van mijn ouders. Ik werd weer student. Daar heb ik helemaal geen spijt van gehad. In het sjoene Maastricht heb ik een memorabele studententijd gehad. In zo’n tijd leg je contacten voor de rest van je leven en waarvan je weet dat je er altijd op kunt bouwen.

Zo stuurde een jaargenoot – uit 1992 mind you – mij onlangs een bericht over een kickstarter project van zijn vrouw Ellen. Het betrof een boek. Ik houd dus van boeken en ben altijd onder de indruk van auteurs die daadwerkelijk een script helemaal uitwerken en uitgeven. Op de een of andere manier ontmoet ik meer en meer mensen die een boek hebben geschreven.

Prachtig om te lezen was de historische roman van Joyce Bergvelt over Formosa, het voormalig Taiwan. Joyce vertelde me hoe spannend ze het vond dat haar werk, waar ze jaren mee bezig is geweest, nu zomaar tussen de boeken van veelgelezen auteurs lag. En dat NRC haar hoog in de lijst van ‘must-read’ boeken plaatste.

Zo las ik onlangs ook ‘Levenshaast’ van Ingeborg van Beek, een vrouw waarbij ik, toen ik haar voor het eerst ontmoette, kon merken dat ze super creatief is en in een handomdraai de beste pr-stunts bedenkt. Haar bedrijf heet ‘shake the tree’ dus daar kun je je wel iets bij voorstellen. Een heel persoonlijk verhaal dat me in veel alinea’s bij de keel heeft gegrepen, te durven kiezen om vol van het leven te genieten, zelfs nadat je op een bepaald punt in je leven een diagnose voorgeschoteld krijgt die je niet in de koude kleren gaat zitten. Een aandoening hebben, waarvan je weet dat je er uiteindelijk aan dood zult gaan. Iets waar je nog niet aan wil denken als dertiger met twee jonge koters. Ingeborg schrijft er een intens en persoonlijk boek over. Ik ben diep onder de indruk.

Om nooit meer te vergeten is ook het boek van Casper en Laura. Het ongelofelijke verhaal van de periode in hun leven dat hun zoons Lennart en Simon werden geboren in deze wereld, maar er helaas niet lang mochten zijn allebei. Ik zie nog goed het ongeloof en het onbegrip voor me in de ogen van mijn collega’s van het pr bureau waar ik destijds werkte toen ik daar over sprak. Een onwerkelijk verhaal dat zoveel verdriet kent. Zij hebben het beiden opgeschreven en het is een openhartig verhaal. Het boek deelt het verdriet van de twee ouders, maar geeft je ook enorm veel inzicht in de kracht die ervoor nodig is om door te gaan na zo’n ingrijpende periode. Casper en Laura hebben die kracht gevonden en hun boek geeft lotgenoten ongetwijfeld veel troost. Knap dat zij zoiets hebben kunnen delen op zo’n mooie en kwetsbare manier.

En dan is er het boek van Ellen van der Valk dat ik even uitleende aan iemand onlangs, waardoor ik even een kleine pauze moest inlassen. Er is niet meer aan te komen namelijk maar gelukkig is er een kickstarter project van gemaakt. Het komt nu ook uit in het Engels en Spaans binnenkort en zoals ik merkte is er nog steeds vraag naar het boek! ‘Baby in mijn hoofd’ heet het. Je raadt het al, ook dit is weer een persoonlijk verhaal. Over keuzes maken. Als kinderen krijgen niet zo vanzelfsprekend blijkt te zijn en je medische hulp inschakelt. Maar die uiteindelijk toch ook weer laat voor wat ie is, omdat je er niet gelukkig van wordt.

Dat leven en dat levenspad. Zoveel keuzes en eigenlijk is er geen één een slechte. Wat kan er bijvoorbeeld fout gaan met een verkeerde studiekeuze? Je gaat vanwege je interesses geneeskunde of rechten studeren. Ik noem maar iets. Stel, dat je je na die studie echt realiseert dat je als arts liever jurist was geworden of andersom. Je kan je altijd omscholen of je kan creatief toch je studie inzetten op het terrein waar je interesses liggen; je wordt bedrijfsarts op een groot advocatenkantoor, of je wordt jurist in een ziekenhuis. Maar dan het thema ‘kinderen krijgen’. Word je gelukkig in een leven zonder kinderen? Kan dat? Heb je daar wel eens over nagedacht voordat je je laatste strip van die anticonceptiepil gebruikte?

“Het is een leven waar menig mens voor zou tekenen. Eigenlijk is het een belediging om daar niet vanuit het diepst van ons hart dankbaar voor te zijn en het te koesteren. Ook, als die ene grote wens niet vervuld is.”
– Ellen van der Valk

De weg is bijna nooit makkelijk, en je loopt tijdens je leven tegen zoveel dingen aan. Karma en dogma. Normen en waarden. Rechten en plichten. Maar de keuze is er altijd. Ook al voelt het niet zo. Al helemaal niet voor koppels die weten dat het krijgen van kinderen niet vanzelfsprekend blijkt te gaan.

Een ingewikkeld onderwerp, waarbij ik besef dat een zwangerschap een wonder is en zeker niet vanzelfsprekend op je pad komt. Als ouder van twee kinderen – pubers!! – mijmer ik nog wel eens naar die vrijheid die je had toen ze er nog niet waren, maar je wilt ook nooit meer dat het anders is, hoe graag je iemand ook achter het behang zou plakken op zijn tijd. Dat is iets wat stellen, of ouders van kinderen die het niet gered hebben, nooit zullen zeggen, maar ook écht wel begrijpen op een gegeven moment. Op dat moment hebben zij durven dealen met veel vragen en schuldvragen. Was het goed om te stoppen met ivf, hadden we door moeten gaan met al die medische trajecten? We waren nog jong en hebben we niet te vroeg de handdoek in de ring gegooid?

Belangrijk en centraal voor iedereen in het leven is dat je durft te vertrouwen op jezelf. Dat je gelooft dat elke keuze die je maakt, ergens goed voor is geweest. Dat je, naarmate je ouder wordt, echt om jezelf geeft en ook goed voor jezelf zorgt. Al die fases die we van onszelf kennen als peuter, kleuter, tiener, adolescent en – de langste tijd – als volwassene, waarin we weten dat we moeten blijven bouwen aan ons zelfvertrouwen. Fases, waarin we er ook wel eens voor kiezen om op iemand te gaan leunen en diegene dan verantwoordelijk houden voor ons geluk. En ergens weten dat dat niet klopt.

Als ik dan een mening of een advies zou moeten hebben voor stellen die uiteindelijk niet hun liefde hebben kunnen bezegelen met een of meer kinderen, dan zou dat mijn argument zijn; laat je geluk niet afhangen van iets dat er niet is maar kijk goed naar jezelf en alle andere kansen en mogelijkheden waar je wel vol overtuiging en kracht in durfde te duiken. Dat is your inner you die er altijd toe doet (let op mijn woorden, dit motto belooft nog iets moois voor de toekomst).

Ik vind dat Ellen – net als alle andere auteurs – helder schrijft en goed verwoordt wat een belangrijke periode, toen zij met een baby in haar hoofde leefde, voor haar heeft betekend. Ondanks verdriet, heeft ze in die tijd ook veel geleerd over zichzelf. Dat is mooi om te lezen. Dank je Ellen, dat ik je verhaal mocht lezen.

“De illusie van controle. Er is geen controle in het leven, je hebt alleen controle over de manier waarop je ernaar kijkt. Door dat te accepteren kon ik stoppen met worstelen met die baby in mijn hoofd.” – Ellen van der Valk

ps: Over ‘Formosa, voorgoed verloren’ zal ik gauw meer schrijven, want deze geschiedenis is wat overschaduwd door de persoonlijke verhalen van de andere schrijvers. Net als in het echt in de geschiedenis gebeurd is, dat zal Joyce Bergvelt met me eens zijn.

Here to Stay and wishing you well,

Leonieke